Consumptie voor de ultieme geluksmomenten

Verborgen impact - Consumptie / spullen

Waar we met mijn werk top down ons zo goed mogelijk inzetten voor klimaat, ben ik juist met Expeditie Flow bottom up naar hetzelfde doel aan het werken. Beide wegen zijn niet eenvoudig. Van bovenaf worden we door sceptici vaak gezien als een dure linkse hobby, terwijl van onderaf mensen mij en mijn ‘soortgenoten’ zien als een soort hippie met een overdreven reactie op klimaatverandering. Kunnen de "klimaatrakkers" het überhaupt wel goed doen, vraag ik me wel eens af? Welke van deze twee wegen je ook bewandelt, het zijn wegen met volop weerstand.

Klimaatverandering

Ja, het klimaat verandert. En ja, deze vorm van klimaatverandering komt puur door het gedrag van de mens. Dat klimaatverandering van alle tijden is, is ook waar. De vraag is dus vooral: is klimaatverandering nou echt zo erg? Daar kan je een heel lang antwoord op geven. Het korte antwoord is nee. Als je je totaal niet interesseert in de toekomst van de aarde en vooral goed leeft in en van de economie van nu, dan is klimaatverandering totaal niet erg. Sterker nog, dan staat die discussie je misschien wel in de weg om meer te consumeren en dus meer te hebben. Boeien dus, dat klimaatgedoe!

Klimaatverandering - Expeditie Flow - Jaymantri

Overconsumptie

Wie echter verder kijkt dan vandaag maakt zich mogelijk wel zorgen. Onze consumptie wereldwijd is 1,5 keer meer dan de aarde produceert. Dat is zeg maar gerust zorgelijk. Dat wij als welvarende Nederlander zelfs 3,5 meer consumeren dan de aarde ons te bieden heeft, is nog zorgelijker. Voor de aarde en het klimaat. Maar ook voor ons mensheid.

Huh?

Ik hoor je denken: hoe kan onze consumptie nou meer zijn dan de aarde produceert? Het antwoord is dat we in een hoog tempo de aarde ontdoen van zijn totaalproductie die we zouden moeten verdelen over de jaren die voor ons liggen. En die we zouden moeten verdelen met alles op aarde wat leeft. Dus ook met de bomen, planten en dieren. Van al dat levende heeft een ieders iets nodig. Alles wat leeft, behalve wij mensen, neemt daarvan genoeg. Zelden meer, nooit teveel: genoeg. Mensen hebben nogal de neiging om te denken dat alles wat de aarde biedt, bedoeld is voor ons soort.

Een misvatting. Dan nog te bedenken dat we de totaalproductie van de aarde later deze eeuw moeten verdelen met 10 miljard mensen plus alle andere wezens die ervan moeten leven. We pakken nu dus wat we pakken kunnen en we pakken vooral teveel. We genieten teveel van onze consumptie nu, dan dat we ons zorgen maken over onze toekomst.

Coca Cola - Consumptie

Consumptie omdat het kan

Waarom? Om twee redenen. Producenten creëren een markt die zij vertalen in “de vraag van de consument” en consumenten consumeren. Ondernemers en politiek noemen dat goed voor de economie en werkgelegenheid. En voor nu hebben ze geen ongelijk. Of we daadwerkelijk alles nodig hebben, is maar de vraag. Even wat voorbeelden: flatscreen-TV nodig? Nee. Meerdere citytrips per jaar in Europa? Nee. Vlees? Nee. Amazon Echo (praatpaal) nodig? Nee. Een hoekbank in plaats van een gewone goede bank nodig? Nee. Netflix nodig? Nee.

We kopen een moment van geluk

Inderdaad. Nodig hebben we het niet, maar het vult wel ons geluk. We kopen dus graag onze momenten van geluk dat zich vertaalt in producten of diensten. We kunnen best zonder, maar willen we dat nog? Het geld hebben we er immers toch voor? En er nog keihard voor gewerkt ook. Bovendien moet de economie toch draaien? We mogen weer na zo’n crisis. Let’s buy our happiness. For now!

Thuis - Consumptie

Ik consuminder. Hoe dan?

Natuurlijk, ook ik consumeer. Ik moet ook eten en ik kan moeilijk in de blote kont naar werk. Toch heb ik een andere kijk op willen hebben. Ik hoef namelijk niet alles. En alles wat ik wel wil, heb ik ook echt nodig. Overal waar ik kan, consuminder ik. Gewoon omdat ik het wil. Een paar voorbeelden:

  • Ik koop tweedehands. Onze woonkamertafel, boekenplank, woonkamerlamp, bijzettafel en ons bed krijgen bij ons bijvoorbeeld een tweede leven. Dat geldt ook voor kleding. Zo nu en dan vindt de postbode ons huis om een tweedehands jurkje af te leveren. Niet voor mijn overigens.
  • We lenen spullen. Mijn neef heeft een pizzapan waarover hij zegt: “In het begin is het leuk, maar eigenlijk doen we er zelden nog iets mee.” Wij lenen hem graag en dat vindt hij tot dusver prima. Zo hoeven wij er geen een te kopen, dus geen extra footprint. Het huidige apparaat haalt nu meer ‘rendement’. Het wordt intensiever gebruikt én meer mensen delen het plezier ervan. Zouden we hem zelf kopen, dan zal het gebruik mogelijk hetzelfde zijn.
  • We delen de boeken. Eenmaal uit is de kans klein dat we een boek nog eens lezen. Waarom niet uitlenen of delen in de centrale boekenkast van onze flat? Sharing is caring.
  • We eten slimmer. Het is geen geheim dat we veganistisch eten. Geen vlees, zuivel en eieren scheelt een enorme footprint. Bovendien zijn gezonde(re) producten beter voor je lichaam. Om het te behappen, hebben we opnieuw leren koken. Met nieuwe inspiratie, creativiteit en geduld maken we nu de simpelste en lekkerste maaltijden. We voelen ons gezond, vitaal en productiever. Gezond eten moet wel lekker zijn. Lees er meer over in deze blog.
  • We fietsen meer. En dat is voor mij in alle eerlijkheid nog het moeilijkst. Waar mijn vrouw overal naartoe fiets, pak ik voor de kortste ritten soms de auto. Dat is overigens voor 80% de reden waarom we de auto in Nederland het meest inzetten: korte ritten. Desalniettemin laat ik de auto veel vaker staan. De fiets en het OV zijn op mijn routes waardige vervangers. Bovendien is het OV voor mij een moment waar ik vaak even alleen ben en kan genieten van mijn ik-momenten. Of blogs schrijf zoals deze.
  • We maken zelf wasmiddel. In de wetenschap dat wasmiddel voor 80% uit water bestaat, zorgen we dat we de 20% zelf in huis halen. De hoeveelheid water die we toevoegen, komt uit de leiding. Het kost wel water, maar de footprint is beduidend lager.
  • We zetten water om in stoom. Voor onze leukste hobby (strijken) gebruiken we regelmatig het water uit de wasdroger (die hebben we dan wel weer) voor de stoomstrijkijzer.

It’s all in the mind

Leuk die voorbeelden, maar het gaat natuurlijk om de mindset. Het is voor mij echt geen kwestie van moeten. Al helemaal niet van hebben. Het is voor mij vooral realiseren dat voor elk shirt bij de Primark een kind hard werkt onder erbarmelijke omstandigheden in lagelonenlanden als Bangladesh, Taiwan of Turkije. Dat voor elke burger bij de Maccie-D voetbalvelden aan regenwoud verdwijnen voor het verbouwen van veevoer, dat als stinkstront uit het mishandelde en ontplofte anabolen- en antibioticavee er weer uitkomt. Het is om simpelweg te realiseren dat onze, ook mijn, vanzelfsprekende smartphone ontwikkeld wordt uit grondstoffen waarbij dierenleed (laaglandgorilla’s in Congo verdwijnen in rasse schreden) en het schenden van mensenrechten geen uitzondering zijn.

Wat niet ziet, wat niet deert

Het is maar dat je je dat realiseert. Ons moment van geluk - meestal tijdens en even na de aankoop - gaat gepaard met mensenrechtenschending, ontbossing, uitsterven van diersoorten, dierenmishandeling, kinderarbeid en meer van dat soort dingen die buiten ons gezichtsveld plaatsvinden. Wat niet ziet, wat nu eenmaal niet deert. Althans, voor velen niet. Daarin trek ik eigenwijs genoeg wél mijn grenzen. Als ik niets doe, verandert er sowieso niets. Mijn afkeuring zet ik daarom om in zoveel mogelijk daden. Waar kan en waar mogelijk. Zeker niet perfect, maar wel met de allerbeste intenties.

Ook leuk om te lezen over dit onderwerp:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *